top of page

Leitlun Kum Siardaan le 

Christian Thuanthu 

(Part 3)

Abraham ih Thuanthu

 

Bible thuanthu ah Abraham cu zumnak ih pa tin a laar zetmi le mi thupi zet pakhat a si. Christian lawng ah si lo in Judaism le Islam Biaknak khal ah Abraham cu an pa bik a si ve. Zumtu hrangah cun Pathian in Abraham a kawhnak thu hi theih fiang a tul ngaingai. Ziangahtile Jesuh Khrih in milai rundam dingin lei taksa thawn a ratnak ding hrangih a kawh hmaisa bik mi pa a si. Bible sungah Jesuh Khrih suahkehnak (the genealogy of Jesus) thu fiang te in kan hmu.

 

Adam le Eve an tluksiat veten Thumkom Pathian cun milai rundamnak plan cu a suai thok cih. Cumi plan cu ziang a si ti le Fapa Pathian cu hi leitlun ih rak thlah dingmi a si. Fapa Pathian leitlun ih a rak suahnak ding hrangah Thumkom Pathian cun plan a tuah cia theh. Fapa Pathian cu Milai dinhmun in a ra suak ding ih ziangtik kum ah zo ih sung in a suak ding timi khal plan a nei cia theh. Cumi a hrilmi minung pawl thu cu Matthai Bung 1 ah kan hmu thei. Hmaisabikah Adam le Eve ih fapa Seth in Noah tiangah (san 10), Noah fapa Shem in Abraham tiangah (san 10), Abraham in David tiangah (san 14), David in Daniel tiangah (san 14), Daniel in Jesuh tiangah (san 14) tin a zate kom in san 62 cu a hril cia. A kum cun kum 4000 hrawng a rei.

Cumi hrangih milai a kawh hmaisabik mi cu Abraham a si.

Zumnak ih kan pa Abraham, Pathian ih a kawh hmaisabik mi thu cu kan zoh tlang hnik pei. Himi thuanthu thei fiang ding in Abraham ih a um nak khua, a tlanlei nak le a fehnak map kan thei hmaisa a tul.

Abraham ih Suahnak Khua

Abraham cu tuni Iraq ram ih Ur khua timi ah a rak suak. Hlanlai san ah Iraq cu Babilonia/ Mesopotamia/ Caldea/ Kedar tiin kawh a si. Curuangah Bible sungah cun Iraq tin si lo in Babilonia/ Mesopotamia/ Khaldea lole Kedar tin a um. Bible kan siar tik ih Babilonia/ Mesopotamia/ Khaldea/ Kedar timi kan hmu le Iraq ram tinak a si. Nebukhanezar siangpahrang khal Iraq mi a si.

 Himi Mesopotamia ramah Eden hmuan a rak um tiah zum a si. Ziangah tile Eden hmuan sungin a luangmi Tiva pa li lak in pahnih cu tuni Iraq ram ah a um.

Eden Hmuan

Eden Hmuan sungin a luangmi Tiva pahnih

 

1. Tigris Tiva

Tigris Tiva cu Turkey ramih a um mi Ararat Tlang ihsin a luang vivo ih Persian Gulf ah a luang suak. Ararat Tlang cu Noah Lawng a colhnak Tlang a si (Gen. 8:4).

Noah Lawng cu July ni 17 ah Ararat Tlang ah a cawl (Gen. 8:4). Jesuh Khrih cu July ni 17 ah thihnak in a tho sal. Noah Lawng cu Jesuh Khrih hmuhsaknak a si. Noah Lawng sung ih a ummi cu thihnak in an luat vek in Jesuh Khrih sungah kan um le thihnak in kan luat ve.

2. Euphrates Tiva

Eden hmuan sungin a luangmi Tiva pa 2 nak cu Euphrates Tiva a siih cumi Tiva tluan ah hminthang zetmi khua pahnih a um. Cu pawl tla cu:

  • Ur khua ( Abraham ih suahnak khua)

Ur Khua cu khami lai san ah hminthang zet le ṭhangso zetmi khua a rak si.

  • Babilon Khua ( Babel lungdawl an rak saknak khua Gen. 11)

Babilon khua cu khami lai ah leitlun ih khua tumbik le hminthangbik khua a rak si.

Jesuh Khrih a zumnak ruangah lungto thawn thah tiang a rak tuartu Stefen in Abraham cu Mesopotamia le Khaldea rammi a si thu Tirhhlah 7: 1-4 hitin a sim.

Stefen in, “U le nau, nu le pa pawl, I ngaihnik uh! Kan pu Abraham cu Haran um dingih a feh hlanah Mesopotamia ah Pathian sunlawinak a hnenah a rung lang ih, ‘Na sungkhat le na ram taanta awl aka lo hmuh dingmi ramah feh aw,’ tiah a ti. Cuti cun Khaldea ram ihsin a suak ih Haran khua ah a um. A pa thih hnuah atu nan umnak ramah hin Pathian in a cer ter.”

Abraham Kawhnak Genesis 12

(The Call of Abraham) 

Genesis hi ṭhen hnih in a um.

Bung 1-11 ( Semsiamnak le Noah tilik ihsin Abram suahnak thu)

Bung 12-50 ( Abraham, Isaac le Jacob le a fa le thuanthu)

 

Bible sung ah Israel pawl ih thuanthu cu Genesis bung 12 ihsin a thok ih Malachi ah a cem.

Abraham hi mi dingfel a si ruangah maw Pathian nih a ko?

Abraham ih a pa Terah cu khawzing dang (Babylonian Religion) biakmi (idolater) a si (Joshua 24:2).

Joshua 24:2 “Hlanlaipi ah nan pupa pawl cu Eufrates Tiva ih khatlam ralah an rak um ih khawzing dangdang an rak biak. A cuih nan pupa lakih pakhat cu Abraham le Nahor ih pa Terah a si.”

Abraham te sungsang cu Anung Pathian biakmi an rak si lo.

 

Abraham cu Anung Pathian biakmi a si lonan ziangruangah Pathian nih a ko thei?

Kan Pathian cu zangfahnak Pathian a si vekin Amah sawn hi mi ko tu a si thu Bible sungah kan hmu thei. Paul tla kha zumtu pawl thattu a rak si rero lai ah Jesuh Khrih Amah rori nih a ko ih Pathian hnatuantu ah a cang. Cuvek in Abraham cu zumtu a rak si cia lo nan Pathian nih a zangfahnak (by Grace) rori in Abraham cu a hril ih a komi a si.

Ziangahtile Adam tluksiat hnu ah Pathian cun minung rundam ding in plan a rak nei zo ih cumi plan hrangah minung pakhat hnu pakhat a hril. Adam ih fapa Seth ihsin Noah, Noah ih fapa Shem tefa lakin Abraham cu a suah hlan pi ihsin Pathian nih a rak hril cia zo mi a si.

 

Pathian nih Abraham cu a dingfelnak ruangah le zumtlak a si ruang ih a hril mi silo in A Zangfahnak ruang sawn ih a hril mi a si. Cuvekin tuni ah nang le kei tla kan dingfelnak ruangah si lo A Zangfahnak ruangih in hril mi kan si.

Pathian nih Abraham cu Ur khua ih a um lai ah a ko ih thluunding (conditions) pa 3 a rak pek. Cupawl tla cu :

  • Na ram taanta aw (Na um nak khua le ram)

  • Na miphun taanta aw (Na sungkhat le na unau)

  • Na pa ih inn taanta aw ( Na nu le pa)

Ziangruangah Pathian nih himi pathum a taan ter ?

  • Pathian nih amah Abraham thawn lawng caan hmang tlang a duh.

  • Pathian nih Abraham cu a nu le pa le a sungkhat rinsan loin Amah Pathian lawng rinsan ding a duh.

  • Pathian nih Abraham cu miphun dang hnen ah lungleng zetin a ret dingih zohman rinsan ding nei nawn lo in Pathian lawng a rinsan ding a duh.

 

Pathian in thluun dingih a fialmi lakin Abraham nih pakhat lawng a thluun. Zumnak thawn a khua le ram cu a taanta. Na sungkhat taanta aw a tinan a sungkhat a simi Lot (a upa ih fapa) a hruai. Cun na pa ih inn taan ta aw a ti nan a pa khal a hruai. Pathian in Abraham cu Amah lawng a ko ih Amah ih tesinfa pawl lawng Canaan ram pek a tummi a sinan Abraham cun a tupa Lot le a pa thawn a pok suak. Curuangah Pathian nih Haran ramah a pa a thih tiang a um ter hmaisa. A pa thih hnu lawngah Pathian cun Canaan ram pan in a hruai sal. Sinan Lot a hruai hrih thotho ih Pathian cun Lot a taanta tiang a hngak sal. A pa thih hnu le Lot thawn an then awk hnu lawngah Pathian cun Abraham cu a pek dingmi Canaan ram cu a hmuh.

 

Abraham cun a fehnak ding thei cia lo in Pathian a zumnak thawn a khua le ram cu a taan ta. Tuni ah nang le kei sisehla khawitawk hmun ah in hruai ding tin kan sut cia men ding. Pathian nih thluun ding pa 3 a pek ih pakhat tal cu a thluun. Pathian nih Abraham cu a felnak ruangah a hril siloin a zangfahnak ruangih a hril a sivek in Abraham in Pathian thu a thlun lo ah maw, a zumnak a mal caan ah maw Pathian cun a Thukam a phiat dah lo. Pathian ih Thukam cu a thleng awk dah lo mi Thukam (Covenant) a si. Tuni ah nang le kei tla Pathian ih zangfahnak in Rundamnak kan co ih kan fel lo caan ah maw, kan zumnak a mal caan ah maw Pathian cun kan zumnak in lak sak sal nawn lo. Voikhat in Rundamnak Thukam cu a kumkhua hrang a hnget ter a si. Halleluija!

Abraham nih a nupi cu ka farnu a si tiin a bum ruangah kan nih teh mi kan bum ah a thiang maw?

 

Mitampi in mi kan bum tik ah Abraham nih tla a nupi rori ka nupi si lo tin a bum ko si tiah kan ti theu. Abraham cu nangmah le keimah vek minung a si ve ih a zumnak a der thawm caan a um ve. Canaan ram ih paam a tlun lai ah Pathian rinsan lo amah ruahnak in Egypt ram ah a feh ih mi tla a bum. Egypt ram ih a feh ding cu Pathian ih fialmi si lo in a zumnak a mal ruangah a siih a nupi khal ka nupi si lo tin a bum nak cu a famkim lo nak sawn a si.

 

Canaan ram cu khuitawkah a um ih zopawl an rak um?

 

Canaan ram ih a rak um mi pawl cu zo an si ti kan zoh tlang hnik pei.

Noah in fapa pathum Shem, Ham le Jafet tla a nei (Gen. 10:1).

Ham in fapa pa li a nei. Cupawl tla cu:

1. Cush (tuni ih Ethopian le Sudanis)

2. Mizraim (tuni ih Egpytian)

3. Put (Tuni ih Lybia) (Put cu Hebrew ṭong in Cyrene ti a si. Jesuh Cross a phur sawng tu Simon cu Put tiih kawhmi Lybia ramin a ra. Amah cu Diasporas Jewish a siih Lybia ramah a um. Jerusalem ah Laantak puai (Passover Feast) hmang ding in a feh lai ah Jesuh Cross a rak phur sawng. Cun amah cu Thlarau Thianghlim a hngaktu mi 120 lak ih pakhat a siih Jerusalem Church ih an rinsan zetmi ah a cang. Neta ah Antioch Church ah a so ih pastor sangbik pahnih nak a tuan. Culawng siloin a nupi cu Apostel Paul ih thlarau lam ih a rinsan zetmi nu khal a rak si.)

4. Canaan a nei (Gen. 10:6).

 

Hi Noah ih tupa Canaan le a fapa pawl cu tuni ih Israel ram ah an rak um. Cu ruangah Canaan ram cu Noah tupa Canaan hmin keng in an sak mi a si. Canaan cun a pu Noah ih camsiatnak a tawn vekin a cithlah pawl cu an cem ral theh (Part 2 ah zoh). Ham ih fapa pawl cu tuni African pawl cithlah tu an si.

 

Pathian nih Abraham cu Noah ih a camsiat mi Canaan le a cithlah pawlih umnak ram pek a tum. Himi cu Noahic Covenent tin kawh a si. Moses a thih hnu ah Israel mi pawl cu Joshua in a hruai ih Jordan Tiva a kanpi ni ihsin thok in Canaan ram cu an luah thok. Pathian nih Abraham hnen ih Canaan ram pek ding in thukam a pek hnu kum 1000 hnu ah David in Canaan mi cu a do neh theh ih Canaan ram cu Israel mi ta ah a cang lan ta. Noahic Covenant cu kum 1000 hnu ah a kim tinak a si.

 

Thlarau lam ih zirding mi:

Canaan ram cu hi leilungpi hmuhsaknak a si. Canaan ram cu Satan ih control mi a sivek in hi leilungpi khal Satan ram a si. Canaan ram cu Pathian nih Abraham a pek vek in hi leilungpi khal Jesuh Khrih nih Amah a zumtu pawl in pek. Dungthluntu 1:8 ah Jerusalem le Judea ram le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang keimah ih theihpitu nan si ding tiah a ti.

Israel mi pawl ih Jordan Tiva an tan ni le Zumtu 120 pawl Thlarau Thianghlim an dawn ni a bang awk. Jordan Tiva tan cu Thlarau Baptisma an lak thawn a bang awk. Jordan Tiva tan hmaisa lawng ah Satan ram a simi Canaan ram cu an luah thei. Cuvek in Thlarau Thianghlim kan co hnu lawngah Satan ram asi mi hi leilungpi cu kan luah thei ding.

Tuni ah Thuthangtha cu leilung tlun a deng tiang a thleng zik rero thlang. David Siangpahrang san ah Canaan ram cu an luah thluh vek in David Siangpahrang (Jesuh Khrih) uknak a thlensal tikah hi leilungpi cu kan luah theh ding. David Siangpahrang cu Jesuh Khrih hmuhsaknak (the type of Jesus) a si. David Siangpahrang nih Canaan ram a luah theh in Jerusalem Temple an sak. Cuvek in hi leilungpi cu Khrih Thuthangtha in a luah theh in Jerusalem Temple sak sal a si ding ih Jesuh Khrih uknak (Millenial Kingdom/ Kum 1000 Uknak) a thleng ding.

 

Israel mi pawl Egypt ram ih kum 400 sal an taan nak hi Josef ih unau pawl ruangah a si maw?

Voi tampi cu Josef thuanthu kan siar le kan zang a fah ih a unau pawl parah kan thin a heng theu. A unau pawl nih zuar hlah seh la Egypt ramah a thleng lo ding ih sal tla an taang lo ding tin kan ruat men ding.

Pathian nih Abraham cu Jerusalem thlang ih ummi Hebron ah a hruai ih Thukam pakhat a pek. Bawipa in Abraham cu Canaan ram lam khua cuan pi phah in hitin a sim.

 “Na tesinfa pawl cu ramdang ah mivai an si ding. Cuih ramah cun sal an si ding ih ku 400 sung hremi an si ding. Asinain na tesinfa a tisiattu ram cu ka hrem ding; thilri tampi thawn cutawk cun an suak leh ding. Nang cu tlamtling in tarkuun tiang na nung ding ih thinlung thlangamte in na thi ding; cu le phum na si ding. Na tesinfa pawl cu san li hnuah hi ramah an rakir sal ing; zianghtile hi tawkih Amor mi pawl hi mitha lo zet ah an cang ding ih hremnak an tuar tik lawngah hi ram ihsin ka dawi leh hai ding,” ti ah a ti.

 

Pathian nih Abraham hnen ih thukam a pek cia vek in Israel mi pawl cu Egypt ramah kum 400 sal an taang hnu lawngah Canaan ram cu an co ngah. Egypt ram ah kum 430 an um ih kum 30 sung cu Josef zar ah nuam zet in an rak um. Kum 400 sung cu sal dinhmun in an rak um. Egypt ram in Canaan ram feh nak hi ni 15 lawngih feh thei a sinan, Pathian nih Sinai ram lam nelrawn ramcar in a hruai hai. Asan cu ni 15 lawng rei direct in a hruai hai si le lamlak ah an raal pawl an hmuh tik ah an ṭih ding ih an kir ṭheh sal ding a phang. Curuangah Pathian nih thlarau lam training pek phah ding in Nelrawn ramcar lam in a hruai hai. Mitampi cu nelrawn ah an thi ṭheh ih a suak thar an fa le pawl lawng nih Canaan ram cu an co ngah.

 

Hipawl hmuahhmuah hi accident in a cang men mi si loin Pathian ih plan cia mi,  Abraham hnen ih Thukam a pek mi pawl pakhat hnu pakhat a kim vivo sawn mi an si. Kan Pathian hmin thangthat si ko seh!

 

 

 

bottom of page