top of page

Jerusalem Temple Pathumnak

(The Third Temple of Jerusalem)

Daniel 9:27, Matthai 24:25, 2 Thes. 2:2-4, Luka 21:24

Jesuh Khrih a voihnihnak a rat sal hlan ah Jerusalem Temple pathumnak sak sal a si leh ding hi mi bung cang ah kan hmu thei.

 

Tuni ah Temple saksalnak ding hmun ah Islam mosque pahnih a ding zo fawn ziang tin sak sal a si pei? Mosque pahnih siatbal hmaisa ta maw a tul pei?

Jerusalem Temple cu ziang tik ah zo nih a rak sak?

 

A thuanthu a tawizawng cu hi tin a si.    

                Abraham kum 116 a ti ah a fa pa Isak cu kum 16 a siih Pathian in Isak cu Moriah tlang par ah thawinak pekding in Abraham a fial. Cu mi hnu kum 1000 hnu ah Pathian in David Siangpahrang le Solomon Siangpahrang hnen ah cu mi Isak thawinak a tuah fialnak hmun ciah ah cun Temple sak a fial. Solomon in BC 959 ah Temple pakhat nak cu a rak sak (1siangpahrang 6:38). Sinan Babilon siangpahrang Nebuchadnezzar in a cui Solomon Temple cu a siatbal thluh (2siangpahrang 24:13). Pathian in Israel mi pawl hnen ah Temple pahnihnak cu kum 70 hnu ah sak sal a si ding tiah a sim vek in BC 516 ah sak sal a rak si (Jeremiah 25:12, 30:18, Ezra 6:15-16). Cumi cu Zerubbabel Temple tiah an ko. Kum 500 a luan tik ah a cui Temple cu a hlun tuk thlang ruangah King Herod in a cui Temple cu a rem ttha (renovate) sal. Cu tin a cui Temple cu Herod Temple tiah an ko. Temple pahnihnak tho tho a si. AD 30, Jesuh leilungpar ih a um lai ah a dungthluntu pawl hnen ah a cui Herod Temple cu siatbal a si leh ding thu a phuang cia (Matthai 24:2). AD 70 ah Herod Temple leh Israel ram cu Roman Empire pawl nih a siatbal theh ngai ngai.

                1st, 2nd, 3rd century hrawng ah Jewish leader pawl nih Temple pathumnak cu a hmun kel ciah ah sak sal an tum nan Pathian in sak a siang hai lo. Israel mi pawl tampi ramdang ah an tlan hlo theh hnu kum tam a kim cun Temple saknak hmun khal a hlo lan ta cih.

 

Solomon Temple umnak hmun ah Islam temple dang an din zo.

 

                Islam sakhua biaknak thu ah Muslim pawl ih zumdan a tawi zawng in hi tin a si. AD 570 ah Mohammad cu Saudi Arabia ram Meka khua ah a suak. Mohammad kum 40 a ti ah vancungmi Gabriel hnen ih sin thlaraulam hmuhsaknak a nei an ti ih cu tin Islam sakhua biaknak cu a suak thok. Islam zumnak ah, zaan khat ah Gabriel cu rang raang to in Mohammad a tlawng ih Mohammad cu a rang raang ah a phur ih Abraham in Isak thawinak a rak tuahnak Moriah tlaang ah a tlawn pi. Muslim pawl zumnak ah cun Abraham in Pathian hnen ih thawinak a pek mi kha Isak si lo in Ishmael sawn a si tin an zum. Ziangahtile Mohammad cu Ishmael ih cithlah a si ruang ah a si. Ishmael ih fa pa pakua sung ah a fapa pahnih nak Kedar ih cithlah a si. Ziangruangah Gabriel in Mohammad cu Moriah tlaang ah a hruai tile Ishmael thawinak rak tuahnak hmun a si ruang ah hmun thianghlim a si an ti. Cun Gabriel nih Mohammad cu van ah a hruai ih a khua Meka ah a thlah tlung sal. Cu cu Islam zumnak a si. Zaan laifang ih an zam ruang ah mirang ttong in 'The Night Flight' tiah an ko. Mohamaad thih hnu ah a dungthluntu in Islam sakhua biaknak thu cu a leh-la vivo. A dungthlun pakhat Abd al-Malik in AD 691 ah Moriah tlaang ah a tlawng ih ' the Dome of the Rock' ti mi Islam Mosque a sak. Kum 20 hnu ah the Dome of the Rock kiang ah Al-aqsa ti mi Mosque cu sak bet a si.

 

                Jesuh voihnihnak a rat sal hlan ah Jerusalem Temple Pathumnak cu a ding sal ding tiah Bible nih a sim vek in ni khatkhat ah sak sal a si leh ding. A sinan a cumi temple saknak ding hmun ah Islam temple pahnih a um zo. Cu mi temple pahnih siat suah ta in maw sak a ttul pei? Jewish hruaitu pawl leh Temple saksal ding a hngak tu Khristian pawl himi thu ruang ah an thin a buai ringring. 'Temple Faithful' ti ih kawh mi Jewish mi pawl le a dang Khristian tthenkhat pawl tla cu temple sak sal ding ah thilri pawl an ready ringring zo. Temple Pathumnak saksal a duh tu group pa nga lai an um. An hmuh suak mi pakhat cu Thuphuan 11:1-2 ah Johan in Jerusalem Temple kiang ah a dang temple pahnih a ding mi vision a hmu. Cu ruangah Islam temple pahnih siatbal tul lo in a kiang ah sak thei ding tiah an hmu suak. Cun leilung zohthiam (archeaologist) Roman Catholic father Francis in 1958 kum ah a thil thiam nak a neih mi thilri pawl thawn a hmuhsuak mi cu Somomon Temple rak um dahnak cu Islam temple pahnih kar lak sawn ah a si a ti. Cun Dr. Asher S. Kaufman, Professor Emeritus, The Hebrew University of Jerusalem, in 1974 kum ah California ih American International Archeologist Laboratory thawn an tuan tlaang ih Solomon Temple a rak um dahnak cu the Dome of the Rock ih a saklam (north) ah a si tin an hmu suak. A tu ah scholar tampi cun Solomon Temple rak umnak cu the Dome of the Rock a saklam sawn ah a si ti an pom. June 15, 2009 kum ah Jewish lawyer Yoav Frankel ih hohanak in 'God's Holy Mountain' ti mi project pakhat an tuah. Cu mi project tuah tu pawl cun Jerusalem Temple Pathumnak cu the Dome of the Rock kiang ih sak ding in an tim lam aw thok re ro.

 

            Jesuh in Matthai 24:15, Daniel 9:27 ah 'Tuksumza Thil-borhhlawh' (Abomination of Desolation) thu a sim cia. Ni khatkhat ah Israel leh a kiangkap ih ram pawl, sakhua (religion) dangdang cu remnak (peace agreement) an tuah ding ih Jerusalem Temple Pathumnak sak an thok leh ding. Cu mi Jerusalem Temple Pathumnak sung ah cun sakhua dangdang biaktu pawl khal an um ve ding. Muslim pawl in Allah an biak ding ih, Hindu pawl in Hindu pathian an biak ding. Buddhist pawl in Buddhah an biak ve ding ih Jewish pawl in an pathian an biak ve ding. Hi mi hi Jesuh in 'Tuksumza Thil-borhhlawh' a ti mi cu a si. Kum sarih harnak 'Seven Year Tribulation' a thlen tik le Antichrist tiih kawh mi Jesuh dodal tu pa cu cumi Temple sung ah a to ding ih mi zapi nih an biak ding (2 Thes. 2:4) .

 

            Romans pawl in AD 70 ah Jerusalem Temple an siatbal hnu Jesuh in ziangah Jewish pawl Temple thar sak a siang lo?

 

            Jesuh cun Jewish pawl an thlarau mit a caw zia a hmu cia. Temple an sak a si ah cun Amah Jesuh biak lo in Temple sawn ah an thinlung a um ding ih tuah lo lo an tuah ding kha a hmu cia. Thukamhlun san ah cun Temple cu Pathian hnen ih sual raithawinak ah an hmang. Sualnak an tuah le Temple sung ah rannung that ta hrat in an sual ngaidamnak an dil theu. Cumi in thisen a sunlawi zia le a thupit zia a hmuh sak. A sinan Jesuh Khrih kan Tufano Kross par ih Amah rorin a thisen a luan ter hnu ah cun Temple a tul nawn lo. Jesuh Khrih a mah cu kan Temple a si. Johan 2:19 ah Jesuh in Biakinn hi bal uh la ni thum sungah ka sak sal thei ding tiah a ti. Sikhalsehla Jesuh in a sim duhmi Biakinn cu amah ih taksa ruangpi kha a si (Johan 2:21). Thihnak in ni thum hnu a thawh sal ding kha a sim mi a si. Cun Thuphuan 21:22 ah Johan in cuih khawpi ah biakinn a um lo, ziangahtile a biakinn cu Ziangkimthithei Bawipa Pathian le Tuufa a si tiah a ti. Cun 1 Korin. 6:19 ah ''Nan ruangpum cu Thlarau Thianghlim biakinn a si ti nan thei lo maw'', a ti.

            Cu ruangah Jesuh in Jewish Temple cu Roman Empire pawl ih siatbal ding khal a siang ih cumi hmun ah Islam temple pahnih khal um ter a siannak a si. Jerusalem Temple Pathumnak cu din sal a si leh ding. Zumtu kan nih pawl hrang Pathian kan biaknak ding ah si sawn lo in Jesuh Khrih ratsalnak a nai zo thu hmuhsaknak ah le Bible kim ter tu sawn ding ah a si. Kan nih zumtu pawl cu kut ih tuahcop Temple kan tul nawn lo. Jesuh Khrih Amah hi kan Temple sawn a si.

 

 

Daniel 9:27

Cuih ram uktu bawi cun kum sarih hrangin mi tampi thawn lungkimnak cakhen a tuah ding ih cuih tikcu ih hrek a cem tikah peknak le thawinak pawl cu a cemter ding. Thil Fihnung Tuksumza cu Biakinn sung hmunsang bikah ret a si ding ih cutawkih a rettupa in Pathian ih tumtahsakmi netnak a ton hlanlo cutawk hmunsang bik ahcun a um ringring ding.

 

Matthai 24:15

Profet Daniel in a rak sim ciami, ‘Tuksumza Thil-borhhlawh,’ cu nan hmu ding. Cuih Thil-borhhlawh cu hmun thianghlim ah a ding ding.

 

2 The. 2:2,4

 Thinlung hnokin um hlah uh; cun Bawipa ih Ni cu a ra thleng zo a si, an timi khalah mangbangin um hlah uh, tiah ka lo dil. Cubangtuk ih a titu in kanmah lehlam, sim cianak an rak nei, a si lole thu an simnak ah an telh, a si lole an cakuat sungah an ngan, ti tla-in in ti ding. 4Misualral pa cun midang in khawzing ih an ruahmi le biak dingih an ruahmi hmuahhmuah a dodal ding ih cu pawlih tlunah a ret-aw ding. Pathian Biakinn sung khalah a lut ding ih to tahratin keimah hi Pathian ka si, a ti ding.

 

Luka 21:24

Mi ṭhenkhat cu ralnam in an thi ding ih mi ṭhen cu leitlun ramkipah salah hruai an si ding. Jerusalem cu Pathian thei lotu Zentail pawl in an tikcu a cem hlanlo an ke hnuai ah an pal ding,” tiah a ti.

 

1 Siangpahrang 6:38

Solomon siangpahrang a ṭuannak kum hleikhat kum, thla riat thla - Bul an timi thla ah, biakinn cu an tumtah vekin kimten an sak ṭheh. Hi Biakinn cu Solomon in kum sarih sung a sak a si.

 

2 King 24:13

Bawipa ih Biakinn le siangpahrang inn ih a ummi sui le ngun pawl cu Babilon ah a phur ṭheh. Bawipa ih a rak sim cia vekin Nebuchadnezzar in Bawipa ih Biakinn ih hman dingah Solomon in sui ih a tuahmi thilri pawl a khuai ṭheh. 14Jerusalem khawsungmi, siangpahrang sungkhat le hotu pawl hmuahhmuah, an zate in thawnghra, Babilon ah Nebuchadnezzar in salah a hruai. Zungthiam pawl le sodeng pawl tiangin a hruai ṭheh ih Judah ramah cun mifarah bik pawl lawng a taan a si.

 

  

bottom of page