top of page

Van Ram le Hell Ram

(Heaven and Hell)

Van Ram cu mi piangthar pawl Pathian thawn kumkhua umnak ding hmun, Hell Ram cu mi piangtharlo le Jesuh zumlotu pawl kumkhua tuarnak ding hremhmun ti cu theih cio mi a si. Cun Van Ram le Hell Ram thu cu a thupi zetmi le Khristian zumnak hrampi khal a si.

John 3:16 ah “Pathian in leilung hi a duhdawt zet ruangah a Fapa neihsun a pek ih amah a zumtu hmuahhmuah cu thi loin kumkhua nunnak an co ding.” a ti vekin Pathian nih kumkhua hremhmun Hell ih feh ding in siang lo ruangah a Fapa neihsun tiang in peknak a si.

Van Ram le Hell Ram thu Bibal sung khui tawkah a um ti thei ding ah le fiang deuh ih thei duhtu hrangah cun original ngan nak Hebrew ṭong le Greek ṭong in zoh a ṭul. Ziangahtile Bibal translation tampi cu original ṭongfang vekih letmi a si lo tikah theih sual le fehpi sual a awl zet.

Curuangah Hell Ram cu Original Bibal ah ziangtin a ngan timi thei fiang ding in Dr. Max D. Younce ih ‘A Biblical Examination of Hell’ timi cabu sungta le Dr. Thomas Hwang ih zirhmi sungta a tawi zawng in ngan salmi a si.

Thukam Hlun sung ih Hell

(Hell in the Old Testament)

 

Mithi khua “Sheol”

le

Mithi thlaan “Gibrah” danglamnak

Thukam hlun cu Hebrew ṭong ih nganmi a si ih Hell cu Sheol ti a si.

“Hell” timi ṭongfang hi Thukam Hlun (King James Version) ah voi 31 hrawng a lang ih atam sawn cu Hebrew ṭong “Sheol” in lehmi a si. Mipumsiarnak 16:30, 33 le Job 17:16 ahcun “Pit” (leikua) tiah a let. Asinan “Pit” (leikua)

 cu Hebrew Baibal ah cun “Sheol” ti thotho a si.

Mithi thlaan menmen cu Hebrew ṭong in “Gibrah”, mirang in “grave” ti a si. Himi thlaan an rak leiawk tikah “Gibrah” timi ṭongfang an hmang. Asinan Bibal tampi ah “Sheol” timi cu “grave” (thlaan) tiah an let ttheu ih a siartu pawl a buai ter ṭheu. NIV Bibal cun “Sheol” cu “grave” (thlaan) ti ah a let ve men. Falam Bibal ahcun “Sheol” cu “Mithi khua” tin a let.

“Sheol” (Mithi khua) le “Gibrah” (thlaan) cu a bangawk lo ih a umnak hmun khal a bangawk lo. Ziangahtile Bibal sungah “Sheol” cu leilung ih a laifang (in the center of the earth) ah a um a ti.

“Gibrah” (thlaan) cu minung thih tikih ruangpum phumnak hmun a si ih, “Sheol” (Mithi khua) cu minung thih tikih thinlung le thlarau (soul and spirit) fehnak hmun a si. Thinlung le thlarau cu a thi thei lo mi a si.  

  • Saam 6:5.  Thih hnuah cun zoso a lo thei thei ding, Sheol ah zoso a lo thangṭhat ding?

  • Saam 31:17.  Mi ṭha lo pawl cu an ningzak ko seh; Mithi khua (Sheol) ah ṭong ding nei loin um hai seh.

  • Saam 49:15.  Pathian in kei cu i hum ding; Thihnak (Sheol) huham sung ihsin i runsuak ding.

  • Job 33:22.  Thlaankhur an pan deuhdeuh, Mithi khua (Sheol)  an thleng cing ding.

  • Isaiah 38:18.  Mithi khua (Sheol) ihsin zohman in an lo thangṭhat thei lo ding; mithi pawl in rintlak na sinak cu an ring thei lo a si.

  • 1 Samuel 2:6.  Bawipa in a thihter ih nunnak a pesal; Mithi khua (Sheol) ah a thlenter hai ih, a thi mi pawl tla a nunter sal.

  • Hosea 13:14.  Himi pawl cu Mithi khua (Sheol) ihsin ka run suak lo ding;

  • Isaiah 5:14.   Mithi khua (Sheol) in a pum a puar zo a khop zo ti a nei lo; a kaa kau zetin a aang ringring.

  • Saam 9:17.   Mi ṭha lo pawl le Pathian a dungtuntu miphun pawl ih lamzin netnak cu thihnak Sheol a si.

  • Deuteronomy 32:22.   “Ka thinhengnak cu mei bangin a alh ding ih, leilung le a thuai (Sheol) ih um hmuah a kang ṭheh ding.

  • Isaiah 14:15.   Asinain a thuknak bik hmun mithi khua (Sheol) ah dirhthlak na si zo.

  • Genesis 37:35.   “Amah hnen mithi khua (Sheol) ih ka thlen ve lai hlan lo, ka fapa ngai in ka um ding,”

 

Hebrew ṭong ih “Gibrah” (thlaan) cu King James nih cun “grave” (thlaan) tiin a ngan.

  • 1 Siangpahrang 13:30.  Anmah ih sung thlaan (Gibrah) ah an phum ih amah le a fapa pawl in, “Mi vanduai unaupa ee,” tiah an ṭah.

  • 2 Samuel 3:32.  Abner cu Hebron ah an phum ih a thlaan (Gibrah) ah David siangpahrang cu napi in a ṭap.

  • Saam 88:5.  Mithi lakih taanta mi ka si. An thah ih thlaan (Gibrah) ih an retmi, ....

  • 2 Samuel 2:32.  Joab le a ralkap pawl in Asahel ruak cu an zawn ih Bethlehem khua, an innsang thlaan (Gibrah) ah an phum.

  • Genesis 47:30.  “Ka thih tikah Izipt ram ihsin I fehpi awla ka pu le ka pa vekin an thlaan (Gibrah) ah I phum aw,” ti ah Jacob in a ti.

A tlun ih Bibal cang pawl hi “Sheol” le “Gibrah” a danglamnak pawl an si. “Sheol” cu thinlung le thlarau (soul and spirit) fehnak a siih “Gibrah” cu ruangpum phumnak hmun a si. “Gibrah” (thlaan) sungah minung ruangpum cu a siatral nan, thinlung le thlarau cu “Sheol” (Mithi khua) ah a thi thei ve lo.

 Thukam Thar sung ih Hell

(Hell in the New Testament)

Thukam Thar cu Greek ṭong in nganmi a siih Sheol timi ṭongfang a hmang nawn lo.

Thukam Thar ah “Hell” (Hremhmun) timi ṭongfang voi 23 a um ih Greek ṭong ihsin letmi (translate mi) a si. “Hell” (Hremhmun) kan timi hi Greek ṭong in cu pa li lai a um:

Hades, Gehenna, Tartaroo, Abyss tiin an um hai.

Hades   

Hades timi cu Hebrew ṭong ih “Sheol” timi mithi khua thawn a bangawk mi a siih Thukam Thar sungah voi 10 a umih, Matthai 11:23; 16:18, Luke 10:15, 16:23, Acts 2:27, 32, Thuphuan 1:18, 6:8, 20:13, 14 pawl ah kan hmu thei. Himi “Sheol lole Hades” cu kumkhua hrang a si lo.

 

Thuphuan 20 :13-15, "Thihnak le mithi khua (Hades) khal in an hren cihmi mithi pawl an hun suah ve. An zatein an hnaṭuan ciami vekin thuṭhen an si ṭheh. Cule thihnak le mithi khua (Hades) cu tilipi vek a si mi Meilipi sungah thlak an si. Hi Meilipi cu voihnih thihnak kha a si. Zokhal nunnak cabu sungih hmin ngan lomi cu Meilipi sungah hlon an si.

 

Gehenna   

Gehenna cu kumkhua hremhmun ‘Kaat mei-alh’ (lole, Meilipi) a si. Jesuh Khrih ih tohkham raang thuṭhennak a ṭheh in Satan le a dungthlun pawl, zumlo tu hmuahhmuah kumkhua in an tuar nak ding hmun a si. Himi Hell (Kaat mei-alh) cu tuni ah a um hrih lo. Gehenna timi ‘Kaat mei-alh’ cu Matthai 5:22,29,30; 10:28; 18:9; 23:15,33; Mark 9:43,45,47; Luke 12:5; le James 3:6 ah kan hmu thei.

 

Tartaroo   

Thukam Thar ah "Tartaroo" timi ṭongfang cu 2 Peter 2:4 ah kan hmu.

Vancungmi a sualmi pawl cu Pathian in zuah loin hell (Tartaroo) sungah a hlonthlak ih cutawk khawthim sungah cun ṭemṭawnin an um ih Thuṭhennak Ni hngak fualfo in an um.

 

Abyss  

Abyss timi cu Greek ṭong a siih khur thuuk tinak a siih “Bottomless pit” “Tawpneilo khur” tiah leh a si. Bible scholars tampi cun “Sheol, Hades, Abyss, Tartaroo” cu abang awk mi a si tiah an zum.

 

“Cuih arsi in tawpneilo khur (Abyss) cu a on tikah sosernak somei tumpi ihsin meikhu a suah vekin meikhu a hung suak luailo. Cuih meikhu in ni tleunak le thli lak khal a thimter ṭheh.”

 

“Hades, Abyss, Sheol” umnak Hmun

“Hades” (Mithikhua) umnak hmun thu ah zumnak theory pahnih a um.

  • Van ṭhat khatnak le ṭhat hnihnak (first heaven and second heaven) lak ih hmun khatkhat ah a um tin le,

  • Leilung sung ah a um tiah theory pahnih a um.

A pahnih nak theory hi atanglam ih Bible caang pawl sirhsan in mi tamsawn cun an pawm.

 

Matthai 12:40

“Jonah cu ngapi pum sungah ni thum le zan thum a um vekin Milai Fapa khal leilung sung (Hades) ah ni thum le zan thum a um ve ding.”

“For as Jonas was three days and three nights in the whale's belly; so shall the Son

of man be three days and three nights in the heart of the earth."

 

Isaiah 14:9

“Babilon siangpahrang hmuak dingah (a tanglam ih) mithi khua (Sheol) cu a ralring.”

"Hell (Sheol) from beneath is moved for thee to meet thee at thy coming..."

 

Efesa 4:9

“…(Jesuh cu) a hmaisa bikah leilung hmun niam bikah a vung thleng.”

"Now that he(Jesus) ascended, what is it but that he also descended first into the lower parts of the earth?"

 

Saam 16:10

“Ziangah tile mithi khua (Sheol) ahcun i fehter siang lo ding ih, Nangmah a lo rinsantu cu khur sung (lolen, “thlaan”, mirang in “corruption”, “decay”) ah cun na tanta lo ding.”

“For You will not leave my soul in Sheol, Nor will You allow Your Holy One to see corruption.” (NKJV)

 

Dungthluntu 2:31

‘Mithi khua (Hades) ah amah (Jesuh) cu a taanta lo ding ih, a taksa ruangpi cu thlaan (corruption) sungah a ziamta lo ding,’ tiah a ti.”

“…he, foreseeing this, spoke concerning the resurrection of the Christ, that His soul was not left in Hades, nor did His flesh see corruption.” (NKJV)

 

A par ih Bible caang pawl zohnak in “Sheol” lole “Hades” cu leilung sung thuknak hmun ah a um tiah zum a si. A san cu Israel pawl in mithi cu leilung laai tahrat in a sung ah an phum lo. Israel pawl ih thlaan cu lungkua a siih lungto pheng thawn an khar. Curuangah “Sheol” lole “Hades” cu leilung ‘Core’ (a lai fang) sung ah a um tiah zum a si. Leilung sung ‘Core’ cu minung umnak surface in 7000 Km (4349 miles) zik a hlat ih 6000˚ C (10 832F) hrawng a sa.

 

Sheol (Mithikhua) sung ih Khaan Hnih

(Two compartment of Sheol)

Theologian tampi cun Thukam hlun san ah Mithi khua (Sheol) sungah khaan hnih (two compartments) a um ih khaan khat cu hmun nuam Abraham umnak (Abraham’s bosom) a siih khaan khat cu Hremhmun a si tiah an zum. Johan 3:13 “Milai Fapa siarlo zohman vancungah a kaitu an um lo.” timi sirhsan in Thukam hlun san ih zumtu cu an thi le “Sheol” sung ih Abraham umnak ah an feh hmaisa ih Jesuh thawhsal hnu lawngah Van Ram ah an um nak ṭhawn a si tiah an zum.

 

Theologian hmin thang lakin zumnak dang khal a um ve.

Tahṭhimnak ah:

1. Dr. John R. Rice (1895-1980)

2. Matthew Henry

3. 'Unger's Bible Dictionary'

pawl cun Thukam hlun ih zumtu cu an thi le Pathian umnak Van Ram ah an feh cih tiah an zum.

Culen,

4. Pastor J. Vernon McGee (1904-1988) cun John 3:13 sirhsan in Sheol sung ih Abraham's ṭaangsung ah an um lawk tiah a zum.

5. Pastor Oliver B. Greene cun Abraham's bosom cu Paradis a si tiah a zum.

6. Halley's Bible Handbook cun “Sheol, Hades” sungih Abraham ih ṭaang sung ah an um lawk ih Jesuh vanih laakso a si ah laakso a si ve tiah a zum.

Sheol sung ah Khaan hnih a um tiah an zumnak san

Milian Pa le Lazaras (Luke 16:22-23)

“Mifarah pa (Lazaras) cu a thi ih vancungih rawl ei-nak puai ah Abraham kiang (Abraham’s bosom) ih to dingah vancungmi pawl in an fehpi. Milian pa cu a thi ve ih an phum; cule Hell (Hades) sungah a tla ih harzet in a tuar. Cuphah in tlunlam a hun zoh ih lamhlatzet ah Abraham le a kiangih Lazaras kha a hun hmu.”

 

Jesuh in himi milian pa le Lazarus thu hi tahṭhimnak (Parable) menmen ih a simmi silo in a ngaingai ih a ummi thu a simmi a si tiah zum a si. Curuangah theologian tampi in Sheol sungih khaan hnih a um ding thu cu himi milian pa le Lazaras thu in an laak.

 

Saam 139:7,8

“Na hnen ihsin khuiah so ka relh ding? Na mithmuh ihsin khuiah so ka tlan cuang ding? Vancung ah kai ningla cunah nang na um ding; Mithi pawl ram Sheol ah it khal ningla cunah na um thotho ding.”

 

David cu Pathian nih “a man after my own heart” a timi a siih rundamnak a co ti cu a fiang. David in Sheol ah it khal ningla cunah na um ding a timi hi Sheol ih Abraham umnak khaan a si ding tiah zumnak a um.

 

Dungthluntu 2:31

‘Mithi khua (Hades) ah amah (Jesuh) cu a taanta lo ding ih, a taksa ruangpi cu thlaan (corruption, decay) sungah a ziamta lo ding,’ tiah a ti.

 

Efesa 4:9

“…a hmaisa bikah leilung hmun niam bikah a vung thleng.”

"Now that he ascended, what is it but that he also descended first into the lower parts of the earth?"

 

A tlun ih himi Bible caang pawl sirhsan in Jesuh Kross parih a thih ah a taksa ruangpi cu thlaan sungah a um ih a thinlung le thlarau cu Mithi khua (Hades) sung ih Abraham umnak khaan ah a feh a si tiah theologian tampi cun an zum.

 

Luke 23:43

“Jesuh in cu pa ih hnenah cun, “Thu ka lo kam a si: tuihsun ah keimah thawn Paradis ah na um ding,” tiah a ti.”

 

Himi Bible caang ah hin zumdaan pahnih a um.

A pakhatnak cu Jesuh in tuihsun ah keimah thawn Paradis ah na um ding a ti ruangah Jesuh Kross parih a thih ah Pa Pathian hnen Vanram (Paradis) ah a feh cih tiah an zum.

 

A pahnihnak zumnak cu

1 Peter 3:19 sung ah

Cutiin thlarau in a nun sal ruangah thlarau thawngtla pawl hnenah a feh ih thu a sim.”

“By which also He went and preached unto the spirits in prison.” (KJV)

“Which also He went and made proclamation to the spirits now in prison.” (NASV)

a ti vekin Jesuh cu Kross parih a thih hnu ah a thlarau cu Mithi khua (Hades) sung ih Abraham umnak khaan ah a feh ih cutawk ih zumtu pawl hnen ah nehnak thu a va than. Cuhnu lawngah Van Ram ṭhatthumnak ah hruai so an si tiah an zum.Thukam hlun zumtu pawl Van Ram ah feh cih hai seh la 1 Peter 3:19 hi san nei lo a si ding. Cun Jesuh in tuihsun ah keimah thawn Paradis ah na um ding a timi ah Hades sung ih Abraham umnak khaan kha Paradis a si tiah an zum.

Atu ah zumtu thizomi pawlcu Van Ram (third heaven) ah an um tiah zum a si. Ziangahtile 2 Kor. 12:1-4 ah Apostol Paul cu Van ṭhat thumnak ah laakso a sinak kan hmu.

 

Hades sung hremhmun kiangah cun ziangtin Paradis vek hmunnuam a um thei ding tiah thusuh nak a um men thei.

Pathian cu sersiamtu a siih a hrangah cang thei lo mi a um lo. Daniel ih a rualpi pathum tla meisa a let 7 ih sa nak ah an thlak nan Jesuh nih a umpi hai ah cun a sat nak an thei lo.

 

Cun Johan 3:13 ah Jesuh in Nicodemus hnen ah,

“Vancung ihsin a rung ṭummi Milai Fapa siarlo zohman vancungah a kaitu an um lo.”

No one has ascended into heaven, but He who descended from heaven: the Son of Man.” (NASB)

 timi sirhsan in Jesuh Khrih thihnak in a thawhsal hlan cu zohman Vancungah a kaitu an um lo ding tiah an zum.

 

Thunetnak:

 

A parih nganzo vekin Mithi khua (Sheol, Hades, Abyss) le Kaat mei-alh (Gehenna) a bangawk lo thu Bible sungah fiangtein kan hmu. Thukam hlun ih zumtu pawl Van Ram ah direct an feh ti le Abraham ṭaangsung ah an um hmaisa ti thu sawnah cun zumdaan le pomdaan dangdang a um. Asinan himi zumnak cu rundamnak hrang le Khristian zumnak hrampi a si lo ruangah el awknak ih suahpi ding a si lem lo. A thupi mi sawn le zokhal ih pommi sawn cu zumtu kan thi le Jesuh hnen ah, zumlotu cu Hremhmun ah an feh timi a si. Hell Ram umlo sehla Pa Pathian in a fapa neihsun Jesuh Khrih a rak thlah lo dingih kan hrangah thihnak khal a tuar ṭul lo ding. In duhdawt tuk ih kumkhua hremhmun Hell ih feh in sian lo ruangah kan tuar dingmi Hell cu Kross par ah in tuar sak zo. Hell Ram ih kumkhua kan sualman tuar ding cu Kross ah in phurh sak ṭheh zo. A thawhsalnak ah thawhtersal kan siih nunnak thar in pek zo.

 

Tuni ah Satan in Hell Ram a um lo tin mi tampi a bum ih Hell Ram thu cu phuahcop thuanthu men ah a ruat tu Khristian lak hman ah tampi an um. Mi tampi cun minung kan thi le kan thlarau cu a it that men tiah an ruat. Hivekin Satan ih bumnak ruangah mi tampi thih hnu ih fehnak ding an thei lo. Zumtu pawl  Van Ram kan thlen tikah kan nu le pa, kan u le nau, kan nupi le kan pasal, kan fa te, kan rualpi pawl kan hmu lo pang ding phan a um tuk. Pathian nih caan ṭha in pek laiah a Thuthangṭha cohlang in phuang cio uh si.

 

Matthai 7:13-14

“A fiakmi kotka sungin feh uh, ziangah tile hell fehnak kotka cu a kau ih a lamzin khal a ol; curuangah a zawhtu khal an tam a si. Sikhalsehla nunnak sungih luhnak kotka cu a fiak ih a fehnak lamzin khal a har; curuangah a thleng suaktu cu mi malte an si.”

bottom of page